Ιερά Θεολογική Σχολή Χάλκης – 43 χρόνια απατηλών υποσχέσεων για την επαναλειτουργία της
Συμπληρώθηκαν 43 χρόνια από την ημερομηνία κατά την οποία η Ιερά Θεολογική Σχολή Χάλκης έκλεισε με νόμο της τουρκικής κυβέρνησης που απαγόρευε τη λειτουργία ιδιωτικών ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η πράξη αυτή υπήρξε μια τεράστια αυθαιρεσία των τουρκικών αρχών, διότι περιφρόνησε την αυτοτέλεια και τον εσωτερικό κανονισμό της Σχολής, η οποία αποτελεί ίδρυμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Το ζήτημα της επαναλειτουργίας της Σχολής άπτεται του διεθνούς χαρακτήρα της προσωπικότητας, της οντότητας και του θεσμού του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η Τουρκία επιμόνως και σκοπίμως αρνείται την αναγνώριση του Οικουμενικού Πατριαρχείου ως νομικής οντότητας. Το πρόβλημα λαμβάνει ευρύτερες διαστάσεις, καθ’ όσον προσφέρεται για πολύπλευρη εκμετάλλευση με στόχο τον επηρεασμό των ελληνικών σχέσεων και τη χειραγώγηση της ελλαδικής πολιτικής -πράγμα που τεχνηέντως επιδιώκει η άλλη πλευρά.
Οι τουρκικές κυβερνήσεις, με τη γνωστή παρελκυστική τακτική τους, διαιωνίζουν το ζήτημα χρησιμοποιώντας το ως ένα «παιγνιόχαρτο» για την άσκηση πιέσεων προς το Πατριαρχείο, την Ελλάδα αλλά και τους διεθνείς οργανισμούς. Κατά καιρούς, τίθενται προσχηματικά θέματα αμοιβαιότητας, χειρονομίες «καλής θελήσεως» άνευ αντικρίσματος και προτείνονται «λύσεις» που θα ικανοποιούν την τουρκική πολιτική, αγνοώντας τα δίκαια αιτήματα επαναλειτουργίας της Σχολής με το καθεστώς που ίσχυε προ του κλεισίματος της Σχολής το 1971. Και όπως χαρακτηριστικά έχει διατυπώσει τη φράση ο Πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Μεταλληνός, Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, «η γείτων χώρα μάς έχει πείσει με την μέχρι σήμερα τακτική της, ότι δίδει ένα ποτήρι νερό, για να πάρει όμως δύο ποτήρια αίμα !»
Κυβερνητικές πηγές διοχετεύουν στα τουρκικά Μέσα Ενημέρωσης πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες ο πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν φέρεται να έδωσε εντολή ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες δρομολόγησης της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Συγκεκριμένα, σε άρθρα εφημερίδων αναφέρεται ότι δημιουργήθηκε ομάδα ειδικών που επεξεργάζεται προσχέδιου νόμου για τη λειτουργία των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, στο οποίο προβλέπεται η επαναλειτουργία της Σχολής ως κολλεγίου είτε σε μορφή βακουφικού πανεπιστημίου συνδεδεμένου στο Συμβούλιο Ανώτατης Εκπαίδευσης (YÖK) είτε ως ξένου ιδρύματος συνδεδεμένου στη χώρα προέλευσης του. (1)
Επίσης, κατά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας προκλητικές δηλώσεις Τούρκων κυβερνητικών αξιωματούχων που ζητούν ανταλλάγματα από την Ελλάδα προκειμένου να ανοίξει η Σχολή.
Το θέμα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης δεν περιελήφθη τελικά στο πολυαναμενόμενο «πακέτο εκδημοκρατισμού» που παρουσίασε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στις 30 Σεπτεμβρίου 2013.
Στις 9 Ιανουαρίου 2014, κατόπιν ερωτήσεως του ευρωβουλευτή κ. Γ. Κουμουτσάκου με θέμα «Ανακοίνωση πακέτου εκδημοκρατισμού της Τουρκίας – Επαναλειτουργία Θεολογικής Σχολής της Xάλκης», το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δια του αρμόδιου επιτρόπου για την Διεύρυνση της ΕΕ κ. S. Füle, εξέφρασε την ανησυχία του, ως ακολούθως:
«Η Επιτροπή είναι ενήμερη για το θέμα και το υπογράμμισε στη Έκθεση Προόδου για την Τουρκία του 2013: Οι περιορισμοί στην εκπαίδευση του κλήρου παρέμειναν. Ούτε η τουρκική νομοθεσία, ούτε το σύστημα δημόσιας εκπαίδευσης προβλέπουν ανώτερη θεολογική εκπαίδευση για τις επιμέρους κοινότητες. Παρά τις εξαγγελίες των αρχών, η Ελληνορθόδοξη Θεολογική Σχολή της Χάλκης παρέμεινε κλειστή. Η Επιτροπή λυπάται για το γεγονός ότι η δέσμη μέτρων εκδημοκρατισμού του Σεπτεμβρίου δεν έχει αντιμετωπίσει το ζήτημα, και προτίθεται να ανακινήσει το ζήτημα στις τουρκικές αρχές με κάθε κατάλληλη ευκαιρία». (2)
Εξ άλλου, η Αμερικανική Επιτροπή για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία (UnitedStatesCommissiononInternationalReligiousFreedom – USCIRF), συμβουλευτικό όργανο του Προέδρου των ΗΠΑ, του Υπουργού Εξωτερικών και του Αμερικανικού Κογκρέσου, στην Ετήσια Έκθεση της το 2014 αναφερόμενη στην Τουρκία προβάλλει με ιδιαίτερη έμφαση το ζήτημα της Χάλκης. (3)
Είναι θαυμαστοί και συγκινητικοί οι αγώνες που δίδει προς πάσα κατεύθυνση ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος για την επαναλειτουργία της Ιεράς Σχολής της Χάλκης.
Ο ιστορικός Σύλλογος Κωνσταντινουπολιτών αναδεικνύει κατ’ έτος το ζήτημα της επαναλειτουργίας της Σχολής της Χάλκης, στη Διεθνή Συνδιάσκεψη του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη – ΟΑΣΕ, που λαμβάνει χώρα στη Βαρσοβία κάθε φθινόπωρο, ενώπιον διπλωματικών αντιπροσωπειών 56 χωρών.
Ευχόμαστε τα πράγματα να εξελιχθούν κατά την επιθυμία του σύμπαντος Γένους.
Πηγές:
- Άρθρο της εφημερίδας “Radikal” με τίτλο: Başbakantalimatı verdi, ruhbanokuluiçinformülaranıyor (28/01/2013) http://www.radikal.com.tr/turkiye/basbakan_talimati_verdi_ruhban_okulu_icin_formul_araniyor-1118819
Άρθρο της εφημερίδας “Hurriyet” με τίτλο: Formülaranıyor (28/01/2013) http://www.hurriyet.com.tr/gundem/22461004.asp - Απάντηση του κ. Füle εξ ονόματος της Επιτροπής http://www.europarl.europa.eu/sides/getAllAnswers.do?reference=E-2013-012233&language=EL
- USCIRF, Turkey Chapter – 2014 Annual Report http://www.uscirf.gov/sites/default/files/Turkey%202014.pdf
Αντώνης Λαμπίδης
Πρόεδρος Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών
